رئیس انجمن مهاجران آسیای مرکزی: اعضای دولت تاجیکستان نیز نامزد جایزه فیض النسا واحدوا بودند - پیامک خنده

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران، چند روز پیش در آستانه شروع کنفرانس سالانه حقوق بشر سازمان امنیت و همکاری اروپا در شهر ورشو، انجمن مهاجرین آسیای مرکزی مراسم اهدای نخستین جایزه بین المللی فیض النسا واحدوا را برگزار کرد. برنده نخستین سال برگزاری این جایزه، بزرگمهر یاراف، از وکلای حقوقی تاجیک که اکنون در زندان به سر می برد، معرفی گردید. در غیاب بزرگمهر یاراف، برادر او جمشید یاراف جایزه فیض النسا واحدوا را دریافت کرد. به همین دلیل مصاحبه ای را با آقای الهام جان یعقوب اف، رئیس انجمن مهاجران آسیای مرکزی درباره جایزه فیض النساء واحدوا ترتیب داده ایم که در ادامه می خوانید.

خبرنگاران:لطفا درباره جایزه فیض النسا واحدوا بگویید. چه نوع جایزه ای است و اهداف از برگزاری و تاسیس آن چه بوده؟

یعقوب اف: جایزه بین المللی فیض النساء واحدوا که از سوی انجمن مهاجران آسیای مرکزی در اتحادیه اروپا پس از کوشش های فراوان با همکاری مقامات جمهوری لیتوانی ثبت نام شده است، جایزه ای حقوقی می باشد و نامزدهای دریافت آن باید در یکی از این عرصه ها فعال باشد: دفاع از حقوق بشر، ترویج و رشد تحمل پذیری و هم زیستی مذهبی و قومی، رشد مطبوعات آزاد و دفاع از حقوق روزنامه نگاران، دفاع از حقوق مهاجران. همچنین آن هایی نامزد می شوند که در تقویت صلح، وحدت ملی و امنیت جامعه فعالیت های چشمگیری نموده اند. علاوه بر این باید گفت این جایزه تنها مختص شهروندان تاجیکستان نیست، بلکه شهروندان دیگر جمهوری های آسیای مرکزی نیز می توانند آن را دریافت نمایند. همچنین سازمان های حقوق بشری که در کشورهای آسیای مرکزی فعالیت می نمایند نیز می توانند برنده این جایزه باشند. هدف از تاسیس این جایزه تقدیر و تشویق افراد و سازمان هایی است که فعالیت خود را در دفاع از حقوق بشر و آزادی اندیشه در آسیای مرکزی صورت داده اند. جایزه فیض النساء واحدوا شامل لوح تقدیر، تندیس و یک جایزه اقتصادی می باشد که در امسال مبلغ این جایزه 3 هزار دلار بود. این مبلغ می تواند هر سال تغییر یافته و یا کمتر یا بیشتر گردد.

تصویری از تندیس جایزه فیض النسا واحدوا

خبرنگاران: آیا سازمان های بین المللی نیز در این جایزه مشارکت داشته اند؟

یعقوب اف: طی 2 ماهی که این جایزه فعالیت خود را شروع نموده است و پس از آن که در ماه جولای امسال 2019 ثبت نام شد، انجمن مهاجران آسیای مرکزی به سازمان های حقوق بشری و سازمان های مرتبط با این جایزه نامه هایی ارسال کرد تا در این جایزه مشارکت نمایند. البته تاکنون تنها 2 ماه از تاسیس جایزه گذشته و این سازمان ها اگرچه خرسندی خود را اظهار کردند، اما تابحال نامه رسمی که سازمانی شراکت با انجمن مهاجران و یا حمایت از این جایزه بین المللی فیض النسا واحدوا را در بر داشته باشد، دریافت نکردیم. اما اکثر این سازمان های بین المللی از ثبت نام یک جایزه بین المللی به این نام، خیلی اظهار خرسندی و خشنودی کردند. در آینده شاید مشارکت هایی صورت بگیرد.

پوستری که از فیض النسا واحدوا در شبکه های اجتماعی منتشر شده است

خبرنگاران:لطفا درباره فیض النسا واحدوا بگویید. چطور شد که تصمیم گرفتید این جایزه را به نام ایشان نامگذاری کنید؟

یعقوب اف: مرحومه واحدوا در 55 سال زندگی خود، بیش از 35 سال را در دفاع از حقوق بشر به عنوان یک وکیل و عمدتا در تاجیکستان، صرف نمود. وکیل واحدوا یکی از جسورترین وکیلان تاجیک محسوب می شد و اگر در تاجیکستان 2 وکیل مشهور و جسارت دار باشد، یکی از آن ها واحدوا است. اما باعث تاسف است که سال گذشته پس از فشار و تهدیدهای زیاد، در دسامبر 2018 بیمار شدند. پس از آن برای مداوا در روزهای 17 و 18 دسامبر به بیمارستان رفتند و حتی در همان بیمارستان هم تحت فشار و تهدید بودند، تا اینکه در 25 دسامبر بی هوش شده و در کما فرو رفتند. در نهایت نیز متاسفانه در تاریخ 4 ژانویه 2019 دیگر به هوش نیامدند و فوت کردند.همچنین نکته دیگر این است که پس از حوادث سپتامبر سال 2015 که منجر به بسته شدن حزب نهضت اسلامی شد، نیروهای دولت صدها نفر از فعالان سیاسی را زندانی کردند. در همین زمان نیز مرحومه واحدوا با جسارت و شجاعت از این زندانیان دفاع می کردند و در اوج خفقان سال های 2015 و 2016 حرف های خود را به ویژه درباره مقامات امنیتی و قضایی در شبکه های اجتماعی می زدند. ما نیز با توجه به تجربیات و سوابق، و به ویژه شجاعت و جسارت مرحومه فیض النسا واحدوا، تصمیم گرفتیم این جایزه به نام ایشان ثبت گردد.

نکته دیگر هم این است که سازمان ما معتقد است مرحومه واحدوا در حالتی نامعین و مشکوک وفات نموده است. از همین رو ما در کنار این جایزه، تحقیقاتی را نیز برای معین شدن علت فوت ایشان شروع نموده ایم. ما و بعضی سازمان های بین المللی بر این عقیده ایم که ایشان به مرگ طبیعی فوت ننموده اند و حداقل تعقیب و فشارهای دولت نقش مهمی در این زمینه ایفا نموده است.

تصویری از مراسم اهدای جایزه فیض النسا واحدوا

خبرنگاران:فرایند انتخاب افراد و اعلام گزینه نهایی برنده جایزه فیض النساء واحدوا چگونه بود؟ غیر از بزرگمهر یاراف چه گزینه های دیگری برای دریافت جایزه مطرح بودند؟

یعقوب اف: پس از ثبت نام این جایزه، دبیرخانه سازمان بلافاصله کمیسیون ارزیابی را تشکیل داد. در این کمیسیون 9 شخصیت معروف بین المللی از جمله روزنامه نگاران و سیاستمداران مطرح عضو آن شدند. خود بنده که سرپرست یا رئیس دبیرخانه این جایزه بین المللی هستم، عضو این کمیسیون نبودم. عمده این افراد خارج از کشور و بخشی نیز در داخل تاجیکستان زندگی می نمایند. این کمیسیون در مدتی کوتاه 40 نفر از افرادی که توسط فعالین جامعه مدنی تاجیکستان به ما معرفی گردیده بود، را آنالیز کردند. در این نامزدها هم سیاستمداران بودند، هم حقوقدانها و روزنامه نگاران، بلاگرها، اقتصاددانان و هم تاریخ شناسان. نکته جالب دیگر این است که در میان نامزدها، حتی نام بعضی چهره های دولتی تاجیکستان همچون زبیدالله زبیداف، سفیر تاجیکستان در کویت و یادگار زیداف، رئیس فعلی ولایت بدخشان نیز به چشم می خورد. حتی بعضی کارمندان سابق کمیته دولتی امنیت ملی که پس از حوادث سال های اخیر از کار خود در این کمیته دست کشیدند، همچون محمدعلی رسول اف نیز در لیست 40 نفره نامزدها حضور داشتند. منظور من این است که در این لیست هم از فعالان شهروندی، هم نمایندگان حکومت، هم شخصیت های سیاسی و هم از نمایندگان احزاب سیاسی هم بودند و تنوع داشت.

از این جهت در مدتی کوتاه کمیسیون ارزیابی توانست یک لیست کوتاه را به وسیله رای گیری معین نمایند که شامل 3 نفر بود. این سه نفر عبارتند از: بزرگمهر یاراف، کریم جان یاراف، و سومین نفر عزت امان بود. کریم جان یاراف و عزت امان از فعالین حقوق مهاجران در روسیه هستند. همانطور که می دانید بیش از 2 میلیون مهاجر تاجیک در روسیه مشغول به کار هستند که حقوق بسیاری از آن ها پایمال می گردد. از این جهت فعالیت های این 2 نفر بسیار مورد توجه نهاده شد. در نهایت جلسه آخر کمیسیون برگزار گردید و برنده نهایی بزرگمهر یاراف انتخاب شدند. ایشان هم همانطورکه همه می دانید یک وکیل پرجسارت تاجیک است که اکنون زندانی سیاسی محسوب می گردد.

بزرگمهر یاراف، برنده جایزه فیض النسا واحدوا

خبرنگاران:لطفا از آخرین وضعیت بزرگمهر یاراف بگویید. آخرین بار گویا سازمان ملل هم درخواست آزادی وی را نموده بود؟

یعقوب اف: بله، تفسیری برای آزادی بزرگمهر یاراف از جانب سازمان ملل متحد به حکومت جمهوری تاجیکستان ارسال شده است. اما تابه حال دولت تاجیکستان اقدامی برای این موضوع انجام نداده است. وضعیت بزرگمهر یاراف مانند دیگر زندانیان سیاسی همچون محمدعلی حیت و سیدعمر حسینی و قیام الدین عوض و ده ها و صدها نفر دیگر، به دلیل شرایط طاقت فرسا در زندان های تاجیکستان خیلی وخیم است. بیشتر این زندانیان سیاسی از جمله بزرگمهر یاراف به بیماری های مختلفی از جمله ناراحتی های قلبی، فشار مغزی و درد پا گرفتار شده اند. همچنین ما خبردار هستیم که بسیاری از این افراد تحت شکنجه و ظلم زندانبان ها گرفتار شده اند. حالا از این جهت من باید بگویم که سازمان ملل متحد برای 3 نفر این قرار را فرستاده است از جمله محمدعلی حیت، زید سعیداف و بزرگمهر یاراف. اکنون نیز در حال آنالیز مدارک 11 زندانی دیگر هستند و امیدوارم در روزهای نزدیک برای آزاد کردن باقیمانده زندانیان نیز این قرار تفسیری را به حکومت تاجیکستان بفرستند.