جولان پمپئو در حیاط خلوت روسیه؛ تلاش برای ایجاد تفرقه میان متحدان - پیامک خنده

بر همین اساس است که در دهه های اخیر مواردی همچون گسترش ناتو به شرق، وقوع انقلاب های رنگی، استقرار سپر موشکی آمریکا در اروپای شرقی، گسترش مناسبات واشنگتن با کشورهای حوزه اوراسیا، حمایت گسترده از جریان های غرب گرا در اوکراین و… را در نزدیکی مرزهای روسیه شاهد بوده ایم.

در همین رابطه این روزها متحدان فعلی و سابق روسیه میزبان مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا هستند.

پمپئو در ابتدا به اوکراین سفر کرده و سپس به بلاروس رفت و امروز یکشنبه نیز با مقامات ارشد قزاقستان دیدار کرد.

وزیر امور خارجه آمریکا در سفر به این کشورها یک اصل اساسی را دنبال می کند؛ نزدیک کردن متحدان روسیه به آمریکا و تلاش برای تحت فشار قرار دادن مسکو از این طریق.

روابط آمریکا با اوکراین از زمان بروز تنش در این کشور و برکناری رئیس جمهور مورد حمایت روسیه در سال 2014 و روی کار آمدن دولت غرب گرا در کی یف، رو به گسترش نهاد و واشنگتن اوکراین را به عنوان پایگاهی جدید برای پیشبرد سیاست های خود علیه مسکو در نظر گرفت.

در خصوص بلاروس نیز تا پیش از این دو کشور روابط چندان مناسبی نداشتند و حتی در حدود 12 سال قبل آمریکا به بهانه حقوق بشر تحریم هایی را علیه بلاروس به اجرا گذاشت و حتی شمار کارمندان سفارت آمریکا در مینسک نیز به شدت کاهش یافت.

با در نظر دریافت اینکه پمپئو اولین مقام بلندپایه امریکایی است که در طول 26 سال گذشته به بلاروس سفر می کند، اهمیت این موضوع بیش از گذشته آشکار می شود.

تنش در روابط مسکو-مینسک و دندان تیز آمریکا

در هفته های اخیر اما بروز نوعی تنش در روابط روسیه با بلاروس موجب شده تا آمریکا دندان های خود را برای شکار یک صید جدید تیز کند.

تنش در روابط روسیه و بلاروس از نفت آغاز شد. مقامات بلاروس که نگرانند روسیه در خصوص انرژی کشورشان را به تمامی وابسته به خود کند، ماه گذشته و پس از آنکه روسیه فروش نفت و گاز ارزان قیمت به این کشور را قطع کرد، آغاز به خرید نفت از نروژ کردند. آنها همچنین در صدد خرید نفت از آمریکا، عربستان سعودی و امارات متحدهٔ عربی برآمدند.

هفتهٔ گذشته رئیس جمهوری بلاروس گفت روسیه فروش منابع انرژی به کشورش را قطع کرده تا بلاروس را منحل کند.

روسیه تا انتها سال 2019 صادرات نفت به بلاروس را متوقف کرد زیرا دو کشور نتوانستند بر سر بهای نفت توافق برسند. مسکو مدعی است که اگر مینسک می خواهد همچنان به منابع انرژی با قیمت داخلی روسیه دسترسی داشته باشد باید هم یکپارچگی اقتصادی بیشتری با این کشور پیدا کند.

بلاروس مدتها در حال مذاکره با همسایه قدرتمند خود روسیه بوده است تا در طرحی به نام اتحاد اقتصادی روسیه و بلاروس اقتصاد خود را با روسیه یکپارچه کند.

در این میان پمپئو در دیدار با الکساندر لوکاشنکو، رئیس جمهوری بلاروس ابراز امیدواری کرد که به این کشور کمک کند تا حاکمیت و استقلالی را که به دنبال آن است به دست آورد. وزیر خارجه آمریکا همچنین این اطمینان خاطر را به لوکاشنکو داد که تمامی نفت مورد نیاز این کشور را می تواند تأمین کند.

روسیه؛ تهدیدی بر روی کاغذ یا خطری واقعی

در چنین فضایی آمریکا از پیمان های مهم تسلیحاتی با روسیه خارج شده بطوری که اغلب کارشناسان درباره آغاز مجدد جنگ سرد میان دو کشور هشدار داده و حتی برخی صحبت از آماده شدن آمریکا برای جنگ با روسیه خبر داده اند.

به اعتقاد برخی کارشناسان که می توان به رزمایش های عقاب آناتولی در ترکیه، رد پای تروا 19 در بلغارستان، مجارستان، رومانی و دریای سیاه، گرگ آهنین در لیتوانی، اژدهای 19 در لهستان، پاسخ سریع در کرواسی، بلغارستان و رومانی اشاره کرد که سال گذشته میلادی توسط اعضای ناتو در اروپا برگزار شد برای آزمودن آمادگی ناتو در برابر روسیه سازماندهی شده بود.

برای مثال نیوزویک در شماره اخیر خود در این رابطه با اشاره به رزمایش های آمریکا در سال 2019 می نویسد: ایالات متحده سال گذشته میلادی در اوج تنش با ایران، سلسله رزمایش های بی سابقه ای انجام داد. آمریکا ظرف پنج ماه یعنی از می تا انتها سپتامبر، با مشارکت نیروهایی که در حدود 29 کشور دائماً فعال هستند، 93 تمرین نظامی برگزار کرد.

در ادامه این گزارش آمده است: این تمرین ها که از تاکتیک های نبرد زمینی تا جنگ سایبری در آنها دیده می شد، در خاورمیانه برگزار نشد و هدف آنها ایران نبود. هدف این رزمایش ها روسیه بود که بزرگ ترین مجموعه تمرین های نظامی پیوسته از انتها جنگ سرد تا به امروز بود.

ناتو در ماه اکتبر در گزارشی گفت: در سایه وخامت محیط امنیتی اروپا، اندازه و وسعت رزمایش های نظامی روسیه و کشورها عضو ناتو به طرز چشمگیری افزایش یافته است.

این گزارش همچنین اضافه کرد که ناتو نیروی زمینی کافی در شرق اروپا برای ایجاد بازدارندگی در مقابل دخالت یا حمله روسیه ندارد.

این رزمایش های پی در پی با تأکید بر استقرار سریع جنگنده ها و انتقال نیروها به پایگاه ها برگزار شدند. بخش زیادی از تمرکز این تمرین ها نظامی بر عملیات جنگنده ها، نمایش برتری جغرافیایی غرب و همچنین نشان دادن رشته عملیات هوایی که در دو دهه جنگ در خاورمیانه آزموده شده بود، قرار داشت.

ژنرال کورتیس اسکاپاروتی از فرماندهان سابق ناتو، بهار گذشته به کنگره آمریکا گفت که هدف از این عملیات و رزمایش ها نشان دادن پیش بینی ناپذیری ما در مقابل دشمنان است.

همه این تمرینات و اعزام نیرو و تجهیزات در چارچوب برنامه ابتکار بازدارندگی اروپا پنتاگون انجام شد. این ابتکار پس از آغاز بحران شبه جزیره کریمه آغاز شد. دولت دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا در ماه مارس گذشته درخواست بودجه ای 5.9 میلیارد دلاری برای این ابتکار داد.

ژنرال اسکاپاروتی به کنگره گفته بود که از وضع بازدارندگی در اروپا راضی نیست. همچنین آلن مک کاسکر از مقام های بلندپایه پنتاگون اظهار کرد: ما به دنبال تقسیم مسؤولیت ها هستیم.

این اظهار نظر، بازتاب سخنان ترامپ است که همواره گفته است؛ کشورهای ثروتمند اروپایی باید مشارکت بیشتری در تأمین امنیت دفاعی خود داشته باشند.

هرچند به نظر می رسید که درخواست 5.9 میلیارد دلاری ترامپ برای ابتکار بازدارندگی اروپا در مقایسه با سال قبل، کاهش نشان می دهد اما در واقع این گونه نبود. کاهش ظاهری بودجه به دلیل اتمام کارهای عمرانی و سایر اقدامات برای تثبیت این ابتکار بود؛ در حالی که مبلغ اختصاص یافته برای تمرین و آموزش نیروها در مقایسه با سال قبل از آن از 291 میلیون دلار به 609 میلیون دلار رسیده بود.

به نوشته نیوزویک، روسیه هیچ یک از رزمایش های ناتو را بدون پاسخ نگذاشته است.

روسیه همچنین بمب افکن های خود را به سواحل غربی آلاسکا و جزایر آلیوتی در شمال اقیانوس آرام فرستاد. بخش زیادی از این جزایر متعلق به آمریکاست. در نهایت، سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه اواخر ماه می گفت که مسکو نسبت به افزایش فعالیت های ناتو در نزدیکی مرزهایش نگران است.

بر همین اساس معین می شود که حضور پمپئو در نزدیکی مرزهای روسیه کاملاً حساب شده و از روی برنامه بوده و آمریکا تلاش دارد تا هر یک از متحدان قدیمی روسیه را به نوعی به سمت خود جذب کند.