رشد45پله ای ایران در شاخص جهانی نوآوری ، یونسکو: رشد شرکت های دانش بنیان و خلاق ایرانی شتابان است
به گزارش پیامک خنده، مروری بر شرایط علم، فناوری و نوآوری در ایران بر اساس گزارش علم یونسکو در سال 2021 نشان می دهد که استارتاپ ها و شرکت های دانش بنیان و خلاق در پنج سال گذشته رشد نمایی کرده اند.
به گزارش گروه علم و پیشرفت خبرنگاران به نقل از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، بررسی شرایط علم، فناوری و نوآوری در ایران در آخرین گزارش علم یونسکو سال 2021 که خرداد ماه 1400 از طریق سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) منتشر شده است نشان می دهد، کشورمان در زمینه شکل گیری شرکت های دانش بنیان و خلاق، تحقیق و توسعه و ایجاد پهنه های نوآوری رشدی شتابان را تجربه کرده است.
در این گزارش تاکید شده است که توسعه شتاب دهنده ها و مراکز نوآوری در 5 سال اخیر منجر به افزایش سریع و نمایی استارتاپ ها و شرکت های دانش بنیان شده است. افزایش صادرات شرکت های دانش بنیان و خلاق در دوران تحریم و همچنین تمرکز و تشویق آنها به رفع نیازها در زمینه تولید محصولات و ارائه خدمات دانش بنیان در داخل کشور نمونه هایی از این رشد شتابان است.
همچنین این گزارش به اصلاحات و قانون گذاری های مختلفی که با هدف رفع موانع رقابت در بازار ایران تدوین شده هم گریزی زده و این کار را قدمی اثرگذار در تامین نوآوری و بهبود قابل ملاحظه شرایط علم و فناوری در کشور دانسته است.
در این گزارش آمده است: در پنج سال گذشته نوآوری در ایران توسعه سریعی داشته است و تا انتها سال گذشته، 49 شتابدهنده و 113 مرکز نوآوری با مشارکت بخش خصوصی به استارتاپ ها خدمات پرداخت کرده اند.
تولید داخلی 95 درصد داروهای مصرفی
پیشرفت ها و توانمندی بالای فناوری زیستی و دارویی ایران هم در این گزارش مورد تاکید واقع شده است. اینکه 95 درصد داروهای مصرفی و دو سوم ماده موثره داروها به صورت داخلی تولید شده اند. هم چنین صادرات داروهای زیستی ایرانی به بازار اروپا به خصوص کشور آلمان یکی از نقاط قوت توسعه ایران در این زمینه است.
گزارش علمی یونسکو سال 2021 تاکید دارد که تلاش ها برای ارتقاء نوآوری در بخش فناوری زیستی از طریق راه اندازی شتاب دهنده تخصصی نظیر پرسیس ژن (از طریق شرکت سیناژن) هم یکی از نمادهای توسعه در ایران است. افزایش تعداد شرکت های دانش بنیان و خلاق بخش فناوری زیستی و نانو و رشد فروش و صادرات آن ها نمونه ای از توسعه زیست بوم فناوری و نوآوری در فناوری های پیشرفته در ایران محسوب می شود.
حمایت های معاونت علمی برای تولید تجهیزات مقابله با کرونا
یکی دیگر از موضوعات مهم این گزارش، نقش شرکت های دانش بنیان و فناور در دوران کرونا است. در این گزارش بر حمایت های معاونت علمی و فناوری رئیس جمهوری و صندوق نوآوری و شکوفایی برای تولید تجهیزات پیشرفته و لوازم پیشگیری، تشخیص و درمان کرونا در زمانی کوتاه پس آغاز همه گیری در کشور تاکید و به نام تجربه ای مثبت و موثر معرفی شده است.
رشد سریع رتبه کشور در شاخص جهانی نوآوری
گزارش علمی یونسکو، به رشد سریع رتبه کشور در شاخص جهانی نوآوری که منعکس کننده شرایط کلی نوآوری شامل ورودی ها و خروجی های نوآوری است، هم اشاره کرده است. در این تحقیق آمده که این شاخص در ایران از سال 2015 تا 2019 با بهبود مستمر از رتبه 106 به 61 رسیده است یعنی رشد 45 پله ای ایران در این شاخص. در این بازه زمانی افزایش تعداد پتنت های ثبت شده ایرانیان در دفتر ملی مالکیت فکری و هم مراجع معتبر بین المللی استمرار داشته است.
افزایش اشتغال ایرانیان خارج از کشور در استارتاپ ها
برنامه بازگشت ایرانیان متخصص خارج از کشور که از طریق معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به اجرا درآمده هم در این پژوهش بین المللی مورد توجه قرار گرفته است. برنامه ای که منجر به اشتغال تعداد زیادی از ایرانیان مقیم خارج در استارتاپ ها (354 نفر در سال 1397) و تاسیس استارتاپ (100 استارتاپ با بیش از 3 هزار نفر پرسنل در سال 1397) شده است.
همچنین در این گزارش تاکید شده است: اتخاذ رویکرد توسعه زیست بوم فناوری و نوآوری در کشور با حمایت از شرکت های دانش بنیان و خلاق و استارت آپ ها در فناوری های پیشرفته با موضوع معاونت علمی و فناوری، از جمله سیاست های کلیدی توسعه علم، فناوری و نوآوری ایران در سال های اخیر است.
اشتغالزایی در کارخانه های نوآوری و پارک های فناوری
در بخش دیگری از این گزارش، به نسل های مختلف توسعه پهنه های نوآوری اشاره شده است. پارک فناوری پردیس، کارخانه های نوآوری آزادی و های وی در پیاده سازی پیروز این رویکرد نقش چشم گیری داشته اند. کارخانه نوآوری آزادی 3 هزار و 500 شغل برای فارغ التحصیلان دانشگاهی وکارآفرین جوان ایجاد کرده است که در کنار 6 هزار نفر پرسنل 500 شرکت مستقر در پارک فناوری پردیس، در توسعه نوآوری نقش آفرینی می کنند. ناحیه نوآوری شریف نمونه ای دیگر در پیاده سازی رویکرد حمایت از زیست بوم فناوری و نوآوری نوآوری است که میزبان بیش از 500 استارتاپ است.
شرایط مناسب ایران در برابری جنسیتی دانشجویان آموزش عالی که آمارها گواهی می دهند در حال حاضر 6/46 درصد از دانشجویان زن هستند، از دیگر نقاط قوت حوزه علم، فناوری و نوآوری ایران توصیف شده است.
بهبود شاخص کسب وکارهای اینترنتی
توسعه اقتصاد دیجیتال با رشد شرکت هایی نظیر اسنپ، تپسی، آپارات، دیجی کالا، دیوار و کافه بازار با حمایت های متنوع دولت و مخصوصا ستاد توسعه فناوری های هوشمندسازی و اقتصاد دیجیتال معاونت علمی و فناوری و ایجاد اتحادیه کسب وکارهای اینترنتی بهبودی قابل ملاحظه در حوزه فناوری و نوآوری در ایران محسوب می شود.
رشد مستمر تولیدات علمی
رشد مستمر تولیدات علمی قابل ملاحظه ایران در دهه اخیر و به خصوص در دولت تدبیر و امید، در حوزه های نظیر فناوری نانو و زیستی و حمایت های موثر از دانشمندان برتر کشور در قالب برنامه فدراسیون سرآمدان و فراهم کردن زمینه بازگشت یک هزار و 400 متخصص ایرانی و حمایت از ثبت پتنت دانشمندان ایرانی در مراجع بین المللی، نمونه هایی از حمایت فعال دولت در این راستا محسوب می شوند.
ایستادگی در مقابل تحریم ها با کمک اقتصاد مقاومتی
سیاست های اقتصاد مقاومتی به نام مکاهممی مهم در غلبه بر چالش های ناشی از تحریم های ظالمانه آمریکا و ارتقاء توانمندی فناورانه و تولیدی برای کاهش وابستگی کشور به واردات فناوری ها و محصولات صنعتی مورد بحث قرار گرفته است. این گزارش به لزوم توجه جدی به توسعه صادرات با توانمندی ایجاد شده در شرکت های دانش بنیان و خلاق و استارتاپ ها اشاره کرده که مورد توجه جدی دولت در سال های اخیر هم بوده است.
توجه بیشتر به تقاضای بازار و هم ارتقاء مهارت در آموزش عالی ایران برای کاهش نرخ بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی، ارتقاء تحقیق و توسعه در بخش کسب و کار (شرکت های دولتی و خصوصی) و افزایش سهم منابع تجدیدپذیر از سبد انرژی کشور و هم غلبه بر چالش های زیست محیطی نظیر آلودگی هوا با راه حل های علمی و فناورانه از مهم ترین پیشنهادات این گزارش برای ارتقاء شرایط علم، فناوری و نوآوری در ایران است.
منبع: خبرگزاری فارس