چرا دروازه تجارت با ترکمنستان قفل شد؟ ، سقوط تعاملات بعد از امضای سند توسعه مالیِ روسای جمهور! - پیامک خنده

جهت دریافت مشاوره خدمات قیمت چاپ بروشور a5 از بهترین و مجربترین طراحان کشور همراه ما باشید. از طراحی تا چاپ بروشور های تبلیغاتی حرفه ای را با بهترین قیمت از ما بخواهید.

گروه مالی خبرنگاران- سینا احدیان؛ در بخش مقدماتی پرونده دیپلماسی مالی به اهمیت صادرات به عنوان موتور محرک فراوری بخصوص در شرایط تحریم و جنگ مالی، مزایا و ظرفیت های مالی بالقوه کشور برای تعامل با سایر کشور ها و همچنین اهمیت توسعه تجارت خارجی با کشور های همسایه و اثر آن بر رشد و رونق فراوری و اقتصاد ایران پرداختیم.

در قسمت های بعدی پرونده در تبادل نظر با روسای اتاق بازرگانی مشترک کشور های ارمنستان، آذربایجان، عمان و ترکیه به ظرفیت ها مزیت ها و چالش های تجارت ایران با این کشور های همسایه پرداختیم. یکی دیگر از این کشور های همسایه خاکی ایران ترکمنستان است که هر چند کوچک و کم جمعیت، اما به دلیل قرار دریافت بین ایران و چند کشور دیگر استراتژیک محسوب می گردد.

ترکمنستان با جمعیت (بازار مصرفی) 6 میلیون نفری سالانه 5 میلیارد دلار واردات دارد که سهم ایران در سال 96 از این بازار 417 میلیون دلار بوده است. برای رسیدن به پاسخ این پرسش که چرا تجارت ما با ترکمنستان در سطح مطلوب خود قرار ندارد و چگونه می توان این رقم را به بیش از 3 برابر میزان کنونی ارتقا داد با مجید محمد نژاد؛ رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و ترکمنستان تبادل نظر کردیم که در ادامه مشاهده می کنید.

ظرفیت ها و نقاط اشتراک بین ایران و ترکمنستان برای تجارت

کشور ترکمنستان چهاردهمین کشور فراورینماینده گاز در دنیاست و ذخایر خوبی را دارد. همچنین، یکی از کشور هایی است که نفت خام فراوری می نماید و این فرصتی برای کشور ماست که می توانیم از آن استفاده کنیم؛ چرا که ترکمنستان تقریباً راه خروجی ندارد و کشور جمهوری اسلامی ایران، یکی از بازار ها و راستا های امنی است که ترکمستان می تواند روی آن حساب کند؛ لذا چقدر خوب است اگر ما متوجه این موضوع باشیم و بتوانیم به کشور ترکمنستان این آرامش خاطر را بدهیم که بتوانند چه در حوزه مبادله و چه در حوزه صادرات این کالا های استراتژیک، روی کشور ما حساب نمایند و این کالا ها را با اطمینان صادر نمایند.

از دیدگاه فرهنگی نیز، ما نقاط مشترک بسیار زیادی با ترکمنستان داریم. تقریبا 98 درصد مردم ترکمنستان مسلمان هستند. همجواری این کشور با برخی از استان های ما، مخصوصا با منطقه ترکمن صحرای ما که زبان مشترک با هم دارند، امکان وجود مراودات فرهنگی را فراهم نموده است و این می تواند برای ما یک فرصت باشد.

حجم واردات در کشور ترکمنستان چقدر است؟

ترکمنستان بیشتر یک کشور واردات محور است و از کشور های متعدد از جمله روسیه و اتحادیه اروپا، کالا وارد می نماید. جمهوری اسلامی ایران نیز یکی از تامین نماینده های ترکمنستان بوده و هست. در سال 2015 که آقای دکتر روحانی سند توسعه مالی را به اتفاق ریاست محترم جمهوری ترکمنستان امضا کردند، قرار بر این شد که تا سال 2025، سطح مبادلات به بیش از 5 میلیارد دلار برسد. اما متاسفانه از زمانی که این سند امضا شد، به دلایل مختلف، سطح مبادلات کاهش پیدا کرد. در سال 2014 حجم صادرات ما به ترکمنستان حدود یک میلیارد دلار و حجم واردات ما از ترکمنستان حدود 130 میلیون دلار بوده است. ولی در سال گذشته، حجم صادرات ما به ترکمنستان حدود 400 میلیون دلار و حجم واردات ما از ترکمنستان حدود 13 میلیون دلار بوده است که این رقم بسیار تنزل پیدا نموده است.

یکی از علت های این کاهش تجارت، نوسانات سال های اخیر در قیمت نفت و گاز است که با توجه به این که یکی از منابع درآمد ترکمنستان، فروش نفت و گاز است، این کشور در سال های اخیر به مشکل برخورده است. همچنین تهاتر گازی ما با ترکمنستان اخیرا به مشکل برخورده است و فعلا تهاتر انجام نمی گردد و، چون این تهاتر انجام نمی گردد، بخشی از مبادلات ما با ترکمنستان کاهش پیدا نموده است. در حال حاضر، ارزش پول ملی ترکمنستان نیز به نسبت کاهش پیدا نموده است؛ در واقع، سبد خانوار در ترکمنستان تقریبا نصف شده است و این اثراتی را در مبادلات تجاری آن ها گذاشته است.

مسائل موجود در تجارت میان ایران و ترکمنستان

ما در حال حاضر چند مشکل با ترکمنستان برای خودمان درست کردیم و آن ها را بزرگ کردیم. یکی از مسائلمان همین تهاتر گاز است. طرف ترکمنستان علاقمند است که زودتر این مشکل حل گردد. ما تا زمانی که مشکل تهاتر گازی و مبادلات فی ما بین مالی که با هم داشتیم را حل نکنیم، تجارت بین دو کشور تحت الشعاع قرار می گیرد. خوشبختانه مدیرعامل جدید شرکت ملی گاز ایران، نگاه بسیار خردمنداته تری نسبت به این موضوع دارند و علاقمندند که بتوانند مسائل را با کشور ترکمنستان حل نمایند. ایشان اخیرا با سفیر ترکمنستان در ایران جلسه ای داشتند و قصد دارند مسائل این حوزه را محبت آمیز و خارج از فضای دادگاه های جهانی حل نمایند. اگر این اختلافات ابتدائاً حل بشوند، شرایط بهتر خواهد شد و ما چشم انداز بهتری نسبت به تجارت بین دو کشور خواهیم داشت.

ایران اول باید مسائل خود را با ترکمنستان حل نماید. در حال حاضر، تجارت ما با ترکمنستان خیلی تحت الشعاع این مسائل است. نباید کار به این جا می کشید که به این شکل تجارت ما با ترکمنستان قفل گردد. علاوه بر این، ترکمنستان هنوز خیلی علاقه مند به بازتر کردن درب های ورودی اقتصاد کشورش نیست و چندان تمایل ندارد که افراد یا شرکت های جدیدی وارد حوزه تجارت و فراوری با ترکمنستان بشوند. در واقع، برنامه ترکمنستان این است که تا سال 2025 زیرساخت هایش را قوی تر کند و بتواند توسعه درون گرا داشته باشد.

به علاوه، سبد مصرفی خانوار در ترکمنستان کاهش پیدا نموده است. به طوری که در سال 2014 کل حجم واردات ترکمنستان حدود 5 میلیارد دلار بوده که سهم ما از آن، یک میلیارد دلار بوده است. اما در سال گذشته، حجم واردات ترکمنستان به حدود 2 و 8 دهم میلیارد دلار کاهش پیدا نموده که سهم ما از آن، 400 میلیون دلار بوده است.

در حوزه خدمات فنی و مهندسی شرایط چطور است؟

با توجه به این که ترکمنستان دارای صنعت نفت و گاز و پتروشیمی است، خدمات فنی و مهندسی در صنعت نفت و گاز برای آن ها بسیار ارزشمند است و تقریبا 40 درصد واردات این کشور را خدمات فنی و مهندسی تشکیل می دهد. اما در این حوزه، گرایش این کشور بیشتر به سمت کشور های اروپایی است. شرکت های ما هم خیلی کوشش کردند که بتوانند در این حوزه ورود نمایند و گاهی نیز وارد شدند، اما ترکمنستان علاقمند است که در حوزه خدمات فنی و مهندسی از اروپا یاری بگیرد.

در بخش ترانزیت نیز، ترکمنستان کشور ارزشمندی برای جمهوری اسلامی ایران به حساب می آید و در واقع می توان گفت: هاب منطقه است. این کشور برای ما، چه از نظر واگن و چه از نظر کامیون، دروازه ورود به کشور های آسیای میانه است. همچنین دسترسی کشور های همجوار ترکمنستان مثل ازبکستان، تاجیکستان و قرقیزستان به آب های آزاد، به وسیله ترکمنستان اتفاق می افتد که این موضوع می تواند سهم به سزایی در ترانزیت کالا داشته باشد و مبادلات تجاری را افزایش دهد.