آشنایی با مشهورترین سوغاتی های کرمان ، تصاویر - پیامک خنده

فرآورده های غذایی

کلمپه

این شیرینی سنتی، درواقع نوعی کلوچه است که پخت آن در بعضی از منطقه ها استان مانند شهرستان بم رواج دارد. تفاوت اصلی این کلوچه در موادی است که درون آن قرار می دهند.مخلوطی از خرما و گردوی چرخ شده، لایه میانی این کلوچه را تشکیل می دهند که با هل، گلاب یا دارچین معطر شده است. در تزیین کلمپه از پودر پسته یا کنجد استفاده می نمایند و نوع مخصوصی دارد که در آن زعفران و روغن حیوانی به کار می رود.

کماچ سهن

در تهیه خمیر این شیرینی سنتی از جوانه گندم استفاده می شود، ویژگی دیگر کماچ، ادویه مخصوص آن است که علاوه بر ادویه مشهوری مانند دارچین و زیره، بعضی از گیاهان دارویی هم در آن وجود دارند. این ادویه هم به خمیر کماچ و هم به مواد میانی آن اضافه می شود. این شیرینی پرکالری را با اینکه هیچ افزودنی نگه دارنده ای ندارد، می توان مدت طولانی بیرون از یخچال نگه داری کرد و به همین علت، هواداران زیادی دارد.

قطاب

این شیرینی سنتی و مشهور از اصیل ترین شیرینی های ایرانی است و پخت آن قدمت زیادی دارد. لایه خارجی این شیرینی، نانی است که در خمیر آن از شیر یا ماست استفاده می شود و به روش سرخ کردن، پخته می شود. برای تهیه محتوای داخل قطاب، مغز پسته یا مغز گردو را به همراه شکر آسیاب می نمایند و برای تزیین آن از پودر قند استفاده می نمایند.

قاووت

فراوری این فراورده غذایی، که به شکل پودر است و در لهجه کرمانی به آن قووتو می گویند قدمت زیادی دارد. طبق رسوم کهن که هنوز هم در بعضی منطقه ها رواج دارد، علاوه بر اینکه قاووت را به زنی که زایمان نموده می دهند، از مهمانانش هم با آن پذیرایی می نمایند. این پودر خوراکی به اسم داروی گیاهی و تقویت نماینده طبیعی، به کشورهای دیگر صادر می شود. برای تهیه قاووت، انواع مغزها، ادویه مختلف، گیاهان دارویی، بذر گیاهان، گندم، جو، کنجد، نخودچی، شکر و قهوه را پس از مخلوط کردن، آسیاب می نمایند. قاووت انواع مختلف و طعم های گوناگونی دارد که تفاوتشان در همین مواد تشکیل دهنده است. قاووت را یا به شکل پودر مصرف می نمایند یا در شیر و آب جوش حل می نمایند و به جای چای می نوشند.

فالوده

این دسر یخی ایرانی، که به آن پالوده هم می گویند، با قرار دادن رشته های باریک نشاسته در محلول آب و شکر تهیه می شود. در نوع کرمانی فالوده، از گلاب و عرقیات گیاهی مانند عرق نعنا، عرق بیدمشک یا عرق نسترن به اسم چاشنی و از تخم شربتی یا تخم خرفه برای تزیین استفاده می نمایند. فالوده کرمانی، هواداران زیادی دارد و در اغلب بستنی فروشی ها به روش سنتی در کاسه های چینی مرسوم، عرضه می شود.

محصولات کشاورزی

زیره

میوه گیاهی بوته ای و کوتاه قد از خانواده چتریان است که خواص دارویی دارد و به اسم ادویه در آشپزی استفاده می شود. زیره دو نوع سبز و سیاه دارد که نوع سیاه آن به زیره ایرانی معروفیت دارد و بیشترین حجم فراوری آن مربوط به استان کرمان است. کشاورزان کرمانی از اواسط اردیبهشت تا اوایل تیرماه، زیره سیاه مزروعی را برداشت می نمایند. برترین و مرغوب ترین زیره سیاه، نوع کوهی آن است که در منطقه ها کوهستانی شهرستان بافت استان کرمان به صورت خودرو رشد می نماید و عشایر کوچ رو کار برداشت آن را که بسیار سخت است، بر عهده دارند.

پسته

پسته یکی از مهم ترین محصولات کشاورزی صادراتی کشور است که بیش از 70 درصد آن در استان کرمان فراوری می شود. پسته در منطقه ها مختلف استان، کشت می شود اما شهرستان رفسنجان به اسم عظیم ترین منطقه پسته کاری در دنیا، مرکز اصلی فراوری پسته در استان است و بالاترین حجم فراوری را به خود اختصاص داده است. کیفیت بالا و تنوع محصول، دو ویژگی اصلی پسته رفسنجان هستند که باعث ورود فراوریان این منطقه به بازار دنیای شده اند.

گردو

ایران چهارمین کشور فراورینماینده گردو در دنیا است. گردو در شهرستان های مختلف استان کرمان فراوری می شود و پس از پسته، دومین محصول کشاورزی صادراتی استان است. گردوی فراوریشده در باغ های شهرستان بافت باتوجه به ارتفاع بالای باغ ها، از مرغوب ترین انواع گردوی کشور است. شهرستان بافت، به لحاظ سطح زیر کشت گردو، رتبه اول را در کشور دارد و از جهت اندازه فراوری، پس از شهرستان تویسرکان استان همدان، دومین فراورینماینده گردوی کشور است.

خرما

باتوجه به ویژگی های اقلیمی، منطقه ها شرقی و جنوبی استان از قطب های فراوری خرما در کشور هستند و یک سوم خرمای کشور را فراوری می نمایند. خرما مهم ترین محصول کشاورزی این منطقه ها است و فراوری آن مهم ترین شغل جمعیت روستایی این منطقه ها به تعداد می رود. خرمای مضافتی استان کرمان که بیشتر در شهرستان های بم و فهرج کشت می شود، از انواع مرغوب خرمای ایران است و صندلی ویژه ای در صادرات خرمای کشور دارد.

مرکبات

استان کرمان، سومین استان فراورینماینده مرکبات در کشور است که علاوه بر تأمین بخش زیادی از احتیاج داخلی، نقش عمده ای در صادرات مرکبات کشور دارد. منطقه ها جنوبی و بعضی از منطقه ها شرقی استان به ویژه شهرستان های بم و شهداد، مهم ترین منطقه ها فراوری مرکبات در استان کرمان هستند که به علت شرایط خاص آب و هوایی، دوره برداشت در آن ها طولانی است و از اوایل آبان تا انتهای سال ادامه دارد. مرغوبیت و طعم ویژه مرکبات جنوب استان، در مقایسه با مرکبات فراوری شده در سایر منطقه ها کشور، باعث شده تا صادرات این محصولات به راحتی انجام شود و مشتریان خارجی محصولات را پیش خرید نمایند. انواع پرتقال، نارنگی، لیمو و گریپ فروت در استان کرمان کشت می شود.

صنایع دستی

پته دوزی

نوعی رودوزی ایرانی است که در بین زنان و دختران استان کرمان مرسوم است و از قدیمی ترین سوزن دوزی های سنتی در ایران به تعداد می رود. در پته دوزی، پارچه زمینه کار، پارچه ای ضخیم و پشمی است که عریض نامیده می شود و نخ دوخت، نخ های رنگی و پشمی با ضخامت مختلف هستند که به آن ها ریس گفته می شود. طرح های به کار رفته در پته دوزی، نقوش کهن ایرانی و نقوش ذهنی هنرمندان هستند و از ویژگی آن ها این است که بیشتر سطح عریض را می پوشانند.

پته های کرمان، سابقه ای درخشان دارند و سیاحان خارجی که در دوران صفویه به ایران سفر نموده اند در سفرنامه هایشان، پته کرمان را توصیف نموده اند. قدیمی ترین نمونه باقیمانده از پته های تاریخی کرمان، پته ای است که به اسم روکش روی قبر شاه نعمت الله ولی در ماهان کرمان قرار گرفته است و عریضش کرم رنگ است. مسافران در سفر به این استان می توانند لباس ها و بعلاوه انواع بافته هایی را که به روش پته دوزی تزیین شده اند به اسم سوغات خریداری نمایند؛ روتختی، رومیزی، پرده، سجاده، بالش، کوسن و...

قالی

کرمان از مراکز مهم بافت فرش در کشور است که قدمت قالی بافی در آن به قبل از دوران صفویه بر می شود. قطعه ای از یک تخته فرش بافته شده در کرمان، در موزه آستان قدس رضوی نگه داری می شود که قدمت بافت آن را بیش از 500 سال دانسته اند. دوران صفویه، دوران شکوفایی قالی کرمان بوده به نحوی که بسیاری از سیاحان خارجی از آن یاد نموده اند. امروزه هم قالی های کرمان زینت بخش موزه های معتبر دنیا هستند. معروفیت قالی کرمان به طرح ها و رنگ های آن مربوط است. از ویژگی های طرح های قالی کرمان، نقوش بسیار ریز و پرکار بودن طرح است. قالی کرمان یکی از متنوع ترین و شادترین فرش های ایرانی از نظر رنگ است که در انواع نفیس آن تا سی رنگ به کار رفته است. این رنگ ها اکثرا گیاهی هستند و به علت طبیعی بودن دوام بالایی دارند.

قالیچه های افشار

روستاهای بلورد، اسطور، نجف آباد، محمودآباد، زیدآباد و پاریز از مهمترین فراورینمایندگان بافته های افشار در استان کرمان هستند. آن دسته از عشایر ایل افشار که هنوز زندگی کوچ نشینی دارند و در دشت های بین سیرجان و بافت زندگی می نمایند، بخش دیگری (هرچند معدود) از فراوریات عشایری استان کرمان را به خود اختصاص می دهند که با نام قالیچه های افشار به بازار عرضه می شوند.

گلیم شیریکی پیچ

گلیم شیرکی پیچ سیرجان و روستای دارستان به اسم دهکده دنیای گلیم در سازمان علمی، فرهنگی سازمان ملل، یونسکو ثبت دنیای شده است. سیرجان یکی از شهرستان های استان کرمان است. این نوع گلیم در نوع خود منحصربه فرد است. گلیم شیرکی پیچ در گذشته فقط به شکل گلیم بافته می شد اما امروزه به شکل ترکیبی از گلیم و قالی بافته می شود. در این نوع گلیم برخلاف انواع دیگر گلیم که در آن ها پود باعث شکل گیری محصول می شود، پود نقشی در بافت ندارد و فقط تارها را به یکدیگر متصل می نماید و باعث استحکام درگیری نخ خامه با تارها می شود.

ظروف و اشیای تزیینی مسی

ساخت ظروف و اشیای تزیینی مسی در بسیاری از شهرهای ایران رواج دارد و به اسم سوغات آن شهر، مورد توجه قرار گرفته است. در کرمان هم، هنرمندان صنایع دستی با دقت و ذوق فراوان، این محصولات مسی را عرضه می نمایند که می توانید به اسم یک سوغاتی ماندگار بخرید. انواع ظرف مثلدیس و بقاب، دیگ و کفگیر، ظروف پذیرایی و وسایل تزیینی مثل گلدان و بشقاب های تزیینی در کرمان فراوری می شود.

خورجین بافی

خورجین بافی، بیشتر بین اهالی روستاها و عشایر رواج دارد و غالبا با طرح های هندسی بافته می شود. مواد اولیه آن از پشم های رنگی، نخ پنبه ای و گاه موی بز است که موارد مصرفی نظیر حمل ونقل پشت دوچرخه و موتور یا چهارپایان را دارد.

آجیده دوزی

آجیده دوزی نام های دیگری مثل لایه دوزی و پنبه دوزی هم دارد. آجیده دوزی یکی از رودوزی های سنتی و باسابقه ایرانی است. در آجیده دوزی لایه ای از پنبه بین دو لایه پارچه قرار می گیرد و سپس با دوخت روی پارچه، نقوش و طرح های ظریف و برجسته ایجاد می شود.

گبر دوزی

زرتشتی دوزی یا گبردوزی یکی از صنایع دستی سنتی و زیبای ایران است که مرتبط با زرتشتیان ایران بوده و به وسیله زرتشتیان ابداع شده است. رنگ های مورد استفاده در گبردوزی، رنگ های روشن و زنده مانند سرخ، سفید و سبز است. نقوش مورد استفاده در این سوزن دوزی یا نقوش گیاهی از قبیل درخت زندگی یا سرو، سروخمیده، گل میخک یا نقوش حیوانی مثل طاووس، خروس، مرغ، هدهد و ماهی یا نقوش هندسی مانند مربع و دایره است.

عریض بافی

عریض پارچه ای دستبافت است که با دستگاه های بافندگی چوبی فراوری می شد اما در سال های اخیر دستگاه های چوبی جای خود را به دستگاه های تک فاز برقی دادند و پس از آن هم به تدریج بافته های کارخانه ای جانشین عریض های دستباف شده و هم اکنون پته های استان کرمان را بیشتر اینگونه پارچه های کارخانه ای تشکیل می دهد که کیفیت عریض های دست باف را ندارند و شکل ظاهری آنان هم تغییر نموده است.