روزهای پرفراز و نشیب تئاتر نصر یا تماشاخانه تهران ، یادگار اهل هنر در لاله زار - پیامک خنده

خبرنگاران - مریم قنامی : تئاتر نصر روزهای پرفراز و نشیبی را در این چند دهه سپری نموده است. حتی پیش از نام کنونی اش، به نام های دیگری شناخته می شده؛ اوایل کار تئاتر باقراُف نام داشت. دلیلش هم ساده است و به مالک اولیه آن یعنی مدیر گراندهتل برمی گردد؛ هتل مجللی در تهران قدیم که حوالی سال 1295 خورشیدی به وسیله آقاسیدنصرالله معروف به باقراُف راه اندازی می گردد. برای همین هم تئاتر باقراُف چند سال بعد نام گراندهتل را به خود می گیرد و بعدتر هم تماشاخانه تهران نامیده می گردد.

قصه های خواندنی تهران را اینجا ببینید

این بنای تاریخی و البته یکی از قدیمی ترین تماشاخانه های تهران در خیابان لاله زار قرار گرفته است. جایی که زمانی محل گذر مهم ترین هنرمندان ایران بود. ناصر حبیبیان و محیا آقاحسینی در کتاب تماشاخانه های تهران از 1247 تا 1389 می نویسند، گراندهتل سال 1266 افتتاح شده بود اما 29 سال بعد و پس از بازسازی بنا بود که نمایش تئاتر و سینما در آن جریان پیدا کرد و آثاری از گروه کمدی ایران به مدیریت سیدعلی خان نصر تا گروه ها و هنرمندان ارمنی، میرزاده عشقی، حسن مقدم در آن روی صحنه رفت. اجرای تئاترها در این تالار تا سال 1309 دوام داشت، اما بعد از آن تا سال 1319 و تغییر نام و مدیریتش، بیشتر به پخش فیلم اختصاص داشت.

در بخشی از کتاب پژوهشی حبیبیان و آقاحسینی چنین آمده است: بعد از آغاز کار هنرستان هنرپیشگی، از اول دی ماه سال 1319 شمسی، این تالار به وسیله سیدعلی خان نصر، عنایت الله شیبانی و احمد دهقان که سهام داران آن بودند، با اجاره بهای ماهانه 300 تومان و اجاره نامه رسمی به نام تماشاخانه تهران افتتاح شد و بعد از بازسازی سالن، اغلب شاگردان هنرستان هنرپیشگی در این تالار آغاز به فعالیت کردند. بعد از مدتی امتیاز تماشاخانه به خاطر مشغله های دولتی نصر، به احمد دهقان واگذار شد که نماینده مجلس و مدیر مجله تهران مصور بود.

در این دوره، کارگردان های مطرحی مانند نصر، رفیع حالتی، مهدی نامدار، علی دریابیگی، علی اصغر گرمسیری، فضل الله بایگان و استپانیان در تماشاخانه تهران فعالیت می کردند. این تالار حدود 600 نفر ظرفیت داشت و در سال 1325 از دادن عوارض به دولت معاف شده بود. در این مدت هر نمایش یک هفته روی صحنه بود و روزهای پنجشنبه و آدینه، نمایش ها عوض می شد. این روند ادامه داشت تا اینکه در تابستان سال 1329 احمد دهقان ترور شد و بعد از مرگ او، به پاس خدماتش نام تماشاخانه هم به دهقان تغییر کرد.